Kippen op het erf

Ons toompje New Hampshire's

Ik hou van dieren op het erf en die zijn er bij ons ook altijd geweest.
Kippen horen hier tot de eerstelijnsvoorzieningen; niet zozeer vanwege hun bijdrage aan ons voedingspatroon, maar gewoon vanwege hun aanwezigheid.
Mijn hart bloeit op wanneer ik kippen op het erf zie scharrelen en van een kraaiende haan word ik blij.

 

En een toompje gemengd: Araucana haan met twee hennetjes, daarbij een Jersey Giant en New Hampshire hen

We hebben nu twee toompjes die elk, op ruime afstand van elkaar, een eigen onderkomen hebben. Wanneer ze vrij op het erf lopen, ontlopen ze elkaar.

Idealiter
Het ideaal is vrij rondlopende kippen die zo in een flink deel van hun voedselbehoefte kunnen voorzien.
Dat werkt in principe heel behoorlijk: in het hok hangt een container met legkorrel waar ze naar behoefte van eten; daarvan wordt, als ze los op het erf kunnen struinen, maar weinig gebruik van gemaakt.
In de namiddag geven we wat graan om ze weer naar de ren te lokken.
Wanneer ze op stok zijn, gaat het hok dicht tot de volgende ochtend. dan kunnen ze weer vrij uitzwermen.
Idealiter leggen ze dan hun eieren in de daartoe bestemde gelegenheid; dat gaat vaak lang goed maar er komt altijd wel een moment dat ze elders een verborgen plekje kiezen.  

De groene eitjes zijn van de Araucana's

Ganzenlegnesten

Ik was gewaarschuwd dat je voor ganzen alles tijdig op orde moet hebben. Immers: elke verandering wordt met argwaan bekeken. Daarom nu maar vast - ruim voor de paartijd - twee legbakken (nestkisten, broedhokken of hoe je het maar noemen wilt) voor beide dames geïnstalleerd.

We hebben wat geïmproviseerd en twee nestkisten gemaakt die beschutting en wat privacy geven en toch open genoeg zijn voor een liefst buiten broedend dier.

Inmiddels hebben ze al wat voorzichtige verkenningen uitgevoerd en vertrouw ik er vooralsnog maar op dat ze het een geschikte gelegenheid zullen vinden. 

vlnr > Neeltje, Binky, Jacobus en Patsy / Ganzen zijn dieren die namen hebben, maar Binky en Patsy weten dat nog niet.

De ganzenbroedhokken zijn 'semi openlucht' om het wat natuurlijk te houden.

Winterse besognes

Wanneer het maar niet wil winteren geeft dat een onbehaaglijk gevoel. De natuur raakt in de war en veel mooie zachte dagen in de winter maken ons wantrouwig. 
Maar als het dan even echt wintert, ontdekken we meteen weer dat het verlangen naar echte winters waarschijnlijk een masochistisch trekje is.

Zodra het vriest blijkt het opeens een heel werk om bijvoorbeeld kippen, eenden, ganzen, schapen van vloeibaar water te voorzien. De drinkbakken voor de kippen en 20-liter emmers voor de schapen moeten tweemaal daags ijsvrij worden gemaakt en opnieuw gevuld en dat is al snel een heel gedoe. Voor de ganzen en eenden houden we een wak open.

Zodoende zijn we er niet echt rouwig om dat de kou nu weer even uit de lucht is. De sneeuw en kou kwamen afgelopen dinsdag, en 5 dagen later (nu) is alles weer groen. Te kort voor een echte winter dus, maar wie weet?

Boerenganzen

Ganzen stonden al een tijd op onze verlanglijst en vorig voorjaar kwam het er dan van. We hadden een weitje met wat fruitbomen voor ze gereserveerd, maar eerst moesten ze aan ons wennen in een leegstaande kippenren.
 
Daar hadden we een paar stoelen neergezet om ze van tijd tot tijd gezelschap te houden zonder onszelf teveel op te dringen. Ganzen zijn uitgesproken groepsdieren, maar wantrouwig tegen alles wat vreemd is en het duurt wel een tijdje voor ze aan je gewend zijn.

Jacobus en Neeltje zijn Twentse landganzen, zij kwamen als eerste.

  Eenmaal gewend blijken het sociale en gezeglijke dieren die zich gezellig keuvelend met je verhouden. 

Daarna kwamen Binky en Patsy - hier in het kippenhok op de achtergrond - om ze even aan elkaar, aan ons, en aan de nieuwe omgeving te laten wennen.

Wanneer ik kom voeren maken ze wel een hoop stampij. Dat werk ik zelf in de hand door ze al op ruime afstand te roepen. Dan komen ze luidkeels en klapwiekend aanstormen om me naar de voerplek te geleiden.  

Daar volgt een vast ritueel: Jacobus (de oudste gent) krijgt altijd als eerste een stukje brood uit de hand, dan Neeltje (zijn gezellin); het andere stel (Binky & Patsy) hebben zich dan als quarterbacks opgesteld en krijgen hun stukjes toegeworpen. Wanneer Neeltje dat van ze weet te stelen, jagen B&P haar gezamenlijk een ronde achterna rond het voederhuisje. 
Jacobus wijkt bij dit alles niet van mijn zijde en ik wacht dan even tot iedereen z'n positie weer heeft ingenomen. Ze krijgen twee maal daags één boterham (een halve boterham per gans per dag) om het contact te onderhouden.

Mei (2018) voor het eerst in hun nieuwe weide.  Het gras stond eigenlijk al wat te welig, maar ze wisten er in een verbazend tempo doorheen te grazen. Ze hebben hier zo'n 800> vierkante meter.

En inmiddels hebben wij er een voederhuisje - dat is comfortabeler bij slecht weer.

  

En voor de ganzen een flinke waterbak.

 

Appels vinden ze ook wel lekker, maar die eten ze met mate. Vaak gooien ze een appel in het water om daar op te knabbelen. Beslist handig, want zo wordt die niet modderig tijdens het eten.

Zolang er voldoende gras staat hoeven ganzen niet bijgevoerd te worden, het broodritueel is vooral een sociale gebeurtenis.

Nu, in de winter, het gras niet zoveel meer voorstelt krijgen ze dagelijks ook wat gemengd graan (watervogelmix).
 
Prettig is dat ganzen nauwelijks belangstelling hebben voor andere gewassen. Fruitbomen en struiken hoeven niet beschermd te worden, en ook andere planten laten ze met rust. Alleen de bast van een pas geplant appelboompje bleek toch te aantrekkelijk, daar moest een stukje gaas omheen.



 

Walnootkraakmolen

Walnoten zijn geliefd vogelvoer en voor de kleinere vogels (en voor de kippen) maken we regelmatig een portie hapklaar. Omdat een notenkraker omslachtig werkt, tikten we ze stuk met een hamer.
Dat kan vlotter, dacht onze zoon en hij maakte een handmolen om de noten te kraken.
Die werkt geweldig: in de ruimste stand worden ze zo gekraakt dat ze voor eigen gebruik mooi intact blijven en voor de vogels kunnen ze in een fijnere stand worden gekraakt.

NB Walnoten als vogelvoer klinkt voor een doorsnee consument misschien wat decadent, maar als je zelf walnotenbomen op het erf hebt, is het een ander verhaal. 
Walnoten vragen wel veel ruimte, maar daar geven ze ook véél voor terug. Qua snoei heb je er eigenlijk geen werk werk aan - je hoeft alleen maar de noten te rapen en voor de bewaarbaarheid na te drogen.

Roze zaailing meidoorn

Hij staat er al jaren, deze roze bloeiende meidoorn die zich - met witte soortgenoten - heeft gevestigd onder en tussen een paar forse wilgen en ander geboomte. De wilgen stonden er al toen we hier kwamen wonen, voor het overige zijn het zaailingen.

Eigenlijk kom ik ze elders nooit tegen - wel een gevuldbloemige roze cultivar.

Is dit een gangbare variant?

 

DIKKE BOMEN

DIKKE BOMEN/

DE ADEMA'S   (uiteindelijk krijgt alles een naam

We woonden hier nog maar kort toen de ruilverkaveling in dit gebied werd uitgevoerd. Zo'n gebeurtenis is goedbeschouwd een ecologische ramp: het landschap wordt machinevriendelijk gemaakt en ter compensatie van de teloorgegane landschapselementen wordt dan hier en daar een 'overhoekje' beplant.
 
Wij hadden geluk omdat ons erf deel bleek uit te maken van een voormalig stateterrein, en dat de omringende percelen van dit complex aan Staatsbosbeheer waren toegewezen. De oorspronkelijke vormen werden gereconstrueerd; ook de grachtstructuren rond ons erf.

Pal voor het huis staakten de bezigheden want er stonden twee forse wilgen in de weg; die moesten verdwijnen, maar daarvoor was wel onze toestemming vereist. Die kwam er niet, ondanks de opgetrommelde deskundigen die me verzekerden dat deze wilgen op sterven na dood waren: 'wilgen worden niet ouder dan een jaar of veertig, deze zijn op'. Wij konden die aanslag op ons - toen nog schaarse - bomenbestand geestelijk niet aan. 

Inmiddels zijn we ruim 35 jaar verder en hebben de Adema's (vernoemd naar de vorige bewoners) vele stormen getrotseerd.
Ze staan scheef, maar dat kan ik me niet anders herinneren, en zijn monumentaal dik geworden.
Elk jaar waaien er wel wat - soms zeer zware - takken uit de kroon. Daarvan is een deel op het conto van de spechten te schrijven, dan blijkt het hart van de breuk een uitgehakt nest.

De spechten (grote bonte specht) huizen er inmiddels ook al enkele decennia. Volgens de literatuur maken ze elk jaar een nieuw nest, vaak zelfs meerdere. Zo hebben ze er in ieder geval een gatenkaas van gemaakt zodat de Adema's een lustoord voor holenbroeders zijn geworden, op de voertafel vlakbij provianderen vooral specht, boomklever, kool- en pimpelmees.